سیستم رنگ CMYK که مخفف Cyan، Magenta، Yellow و Key یا Black است یک مدل رنگ کاهشی است که عمدتاً در فرآیندهای چاپ رنگی استفاده می‌شود. این مدل بر پایه مدل CMY بنا شده و با افزودن رنگ سیاه K برای بهبود کیفیت و کارایی تکمیل می‌گردد. در این مدل، رنگ‌ها از طریق جذب نور سفید ایجاد می‌شوند به عبارت دیگر، جوهرها بخشی از نور را جذب کرده و رنگ‌های مورد نظر را بازتاب می‌دهند CMYK به عنوان رنگ فرآیند یا چهار رنگ نیز شناخته می‌شود و اساس چاپ مدرن را تشکیل می‌دهد.

تاریخچه سیستم CMYK

ریشه‌های مدل CMYK به اواخر قرن نوزدهم بازمی‌گردد. فرآیند چاپ CMYK در دهه ۱۸۹۰ میلادی اختراع شد، زمانی که روزنامه‌ها شروع به انتشار نوارهای کمیک رنگی کردند. در سال ۱۸۹۳، تصویرساز ویلیام کورتز اولین تکنیک جداسازی رنگ را با استفاده از سه صفحه سیان، مژنتا و زرد پتنت کرد، که اساس مدل CMY را تشکیل داد. اما افزودن رنگ سیاه K برای حل مشکلات مانند تولید سیاه ناقص و صرفه‌جویی در جوهر ضروری بود

. در سال ۱۹۰۶، شرکت Eagle Printing Ink اولین بار جوهرهای چهار رنگ مرطوب سیان، مژنتا، زرد و سیاه را معرفی کرد و این سیستم را به صورت عملی در چاپ به کار گرفت. قبل از این، چاپگران از صفحات جداگانه و جوهرهای دست‌ساز استفاده می‌کردند که منجر به ناهماهنگی در رنگ‌ها می‌شد. کلمه K به معنای Key یا Key Plate  است، که به صفحه اصلی سیاه اشاره دارد که اغلب برای خطوط و جزئیات کلیدی استفاده می‌شود. این مدل در قرن بیستم با پیشرفت‌هایی مانند چاپ افست و دیجیتال گسترش یافت و امروزه استاندارد صنعت چاپ است.

چگونگی کارکرد سیستم CMYK

CMYK یک مدل کاهشی است، به این معنا که رنگ‌ها از طریق کم کردن نور سفید ایجاد می‌شوند. در نور سفید، حذف رنگ قرمز منجر به سیان، حذف سبز به مژنتا و حذف آبی به زرد می‌شود. ترکیب کامل CMY باید سیاه تولید کند، اما در عمل، این ترکیب یک رنگ تیره و گل‌آلود ایجاد می‌کند؛ بنابراین، رنگ سیاه K اضافه می‌شود تا سیاه عمیق‌تری ایجاد شود و از مصرف بیش از حد جوهر جلوگیری کند. فرآیند چاپ با تکنیک هالفتونینگ نیم‌تن کار می‌کند، که در آن نقاط ریز از هر رنگ اصلی در الگویی چاپ می‌شوند تا چشم انسان رنگ یکنواختی ببیند. برای مثال، مژنتا با ۲۰ درصد هالفتونینگ رنگ صورتی تولید می‌کند. بدون هالفتونینگ، هر رنگ فقط روشن یا خاموش است و تنها هشت رنگ محدود تولید می‌شود. در چاپ، تصاویر به چهار صفحه جداگانه تقسیم می‌شوند و جوهرها لایه ‌به ‌لایه اعمال می‌گردند.

کاربردهای سیستم CMYK

CMYK عمدتاً برای چاپ فیزیکی روی کاغذ یا مواد دیگر استفاده می‌شود، مانند چاپ افست، دیجیتال و جوهرافشان. این سیستم در تولید کتاب‌ها، مجلات، بروشورها، پوسترها، جعبه‌های بسته‌بندی و حتی چاپ روی پارچه  و فلز کاربرد دارد. در چاپ روزنامه‌ها و کمیک‌ها از ابتدا استفاده می‌شد و امروزه در چاپ‌های بزرگ‌مقیاس مانند بیلبوردها و بسته‌بندی محصولات غذایی رایج است. همچنین، در پرینترهای خانگی و حرفه‌ای برای تولید رنگ‌های دقیق به کار می‌رود. گسترش‌هایی مانند CcMmYK با سیان و مژنتای روشن برای بهبود رنگ‌های روشن و کاهش الگوهای هالفتونینگ استفاده می‌شود. در مقابل چاپ نقطه‌ای Spot Color که از جوهرهای خاص استفاده می‌کند، CMYK برای چاپ‌های تمام‌رنگی اقتصادی‌تر است.

روش استفاده از سیستم CMYK

برای استفاده از CMYK، ابتدا طراحی در نرم‌افزارهایی مانند Adobe Photoshop یا Illustrator انجام می‌شود و فایل به حالت CMYK تبدیل می‌گردد. سپس، جداسازی رنگ Color Separation صورت می‌گیرد، که تصاویر به چهار صفحه CMY و K تقسیم می‌شوند. در چاپ افست، هر صفحه با جوهر مربوطه چاپ می‌شود. برای رنگ‌های تیره، از “سیاه غنی” (Rich Black) استفاده می‌شود که لایه‌ای از CMY زیر لایه سیاه قرار می‌گیرد تا عمق بیشتری ایجاد شود. تکنیک‌هایی مانند Under Color Removal (UCR) برای جایگزینی بخشی از CMY با K به منظور صرفه‌جویی در جوهر اعمال می‌شود. مدیریت رنگ با پروفایل‌های ICC مانند SWOP برای تبدیل دقیق بین فضاهای رنگی ضروری است. در چاپ دیجیتال، پرینترها مستقیماً CMYK را اعمال می‌کنند، اما باید کالیبره شوند تا با نمایشگرهای RGB هماهنگ باشند.

مزایای سیستم CMYK

یکی از مزایای اصلی CMYK، تولید دقیق و یکنواخت رنگ‌ها در چاپ است، که برای کارهای حرفه‌ای ضروری است. افزودن سیاه، سیاه عمیق‌تری ایجاد می‌کند، هزینه جوهر را کاهش می‌دهد و از مشکلات مانند خیس شدن کاغذ جلوگیری می‌کند. این سیستم چندمنظوره است و روی مواد متنوعی مانند کاغذ، پارچه و پلاستیک قابل استفاده است. همچنین، طیف وسیعی از رنگ‌ها از جمله گرادیان‌ها و ترکیب‌ها را پوشش می‌دهد و برای چاپ‌های بزرگ‌مقیاس اقتصادی است. در چاپ صفحه‌ای، بهره‌وری بالاتر و هزینه کمتر دارد، زیرا صفحات کمتری نیاز است.

معایب سیستم CMYK

دامنه رنگی Gamut CMYK نسبتاً کوچک است و رنگ‌های روشن و اشباع‌شده را به خوبی تولید نمی‌کند، که ممکن است الگوهای هالفتونینگ قابل مشاهده ایجاد کند. ترکیب CMY بدون K سیاه واقعی تولید نمی‌کند و جوهرها ممکن است ایده‌آل نباشند، منجر به جذب ناقص رنگ شود. این مدل وابسته به دستگاه است و نیاز به پروفایل‌های رنگ برای تبدیل دقیق دارد؛ بدون آن، رنگ‌ها بین نمایشگر و چاپ متفاوت خواهند بود. همچنین، در مقایسه با RGB، رنگ‌های خاصی غیرقابل تولید است و فرآیند تبدیل پیچیده است.

مقایسه با مدل RGB

CMYK کاهشی است جذب نور، در حالی که RGB افزایشی ترکیب نوراست. در RGB، سفید ترکیب قرمز، سبز و آبی است، اما در CMYK، سفید رنگ طبیعی کاغذ و سیاه ترکیب جوهرها است RGB برای نمایشگرهای دیجیتال مناسب است، اما CMYK برای چاپ؛ بنابراین، طراحی‌ها اغلب در RGB شروع شده و به CMYK تبدیل می‌شوند، که ممکن است رنگ‌ها را تغییر دهد. دامنه RGB گسترده‌تر است، اما CMYK دقیق‌تر برای مواد فیزیکی.

در نهایت، CMYK پایه صنعت چاپ مدرن است و با وجود محدودیت‌ها، برای تولید محتوای فیزیکی ایده‌آل باقی مانده است. برای بهترین نتایج، همیشه از ابزارهای مدیریت رنگ استفاده کنید.

مجتمع چاپ فلزات آرتین با استفاده از دستگاه ها و تجهیزات چاپ افست بصورت تخت اقدام به چاپ بر روی سطوح فلزی می نماید تا بتواند از آنها در پروسه تولید مارک و پلاک های فلزی استفاده نماید.